Khám phá lại khu vườn Nhật Bản ở Shimane

Hãy tưởng tượng một khu vườn Nhật Bản. Có lẽ, bạn có một hình ảnh cố định về một khu vườn trông như thế nào – cây thông, một số cá chép, và có thể là một thứ gì đó theo mùa, như hoa anh đào hoặc lá mùa thu. Trên thực tế, chúng vô cùng đa dạng, không chỉ về đặc điểm và hệ thực vật, mà còn về triết lý đằng sau chúng nữa. Một khu vườn đẹp nhất khi ngắm từ xa hay từ bên trong? Nó nên là một tác phẩm nghệ thuật được quản lý tỉ mỉ hay là sự phản ánh không tô điểm của thiên nhiên và cuộc sống? Nó phải tuân thủ nghiêm ngặt các giá trị thẩm mỹ truyền thống hay nên liên tục kết hợp văn hóa đương đại?

Trải nghiệm nhiều phong cách làm vườn khác nhau sẽ giúp bạn đánh giá cao hơn từng phong cách, và một trong những nơi tốt nhất để làm điều này là Tỉnh Shimane, nơi có những khu vườn chiếm hai trong ba vị trí hàng đầu trong bảng xếp hạng năm 2019 của Tạp chí Làm vườn Nhật Bản. Tôi đã đến Shimane để tự mình khám phá những khu vườn của nơi này – và những khái niệm khác nhau mà chúng thể hiện – và chuyến thăm của tôi đã mở mang tầm mắt và trí óc của tôi.

Bảo tàng nghệ thuật Adachi được thành lập bởi doanh nhân tự thân Adachi Zenko để lưu giữ bộ sưu tập tác phẩm nghệ thuật lớn của ông, đặc biệt là các tác phẩm của Yokoyama Taikan, bậc thầy của nghệ thuật nihonga hiện đại. Khu vườn ngoạn mục của bảo tàng, được Tạp chí Làm vườn Nhật Bản xếp hạng nhất hàng năm kể từ năm 2003, được thiết kế để bổ sung cho các tác phẩm của Yokoyama và tự chúng cũng là các tác phẩm nghệ thuật.

Ở nhiều góc độ được cân nhắc kỹ lưỡng giữa các cuộc triển lãm, có những bức tường kính và cửa sổ với khung được phóng đại một cách có chủ ý biến khu vườn thành những bức tranh "sống". Góp phần tạo nên hiệu ứng tĩnh vật này là công sức lao động miệt mài của đội làm vườn và nỗ lực của tất cả các nhân viên, những người, mỗi sáng trong 50 năm qua, đã dọn sạch mọi khuyết điểm trong vườn - lá rụng, sỏi, v.v. - trước khi mở cửa.

Một khu vườn dạo bộ tập trung vào một ao nước lớn, Yuushien được thiết kế để du khách có thể tận hưởng gần gũi và bằng tất cả các giác quan. Khu vườn có nhiều yếu tố cổ điển của các khu vườn Nhật Bản như hoa theo mùa, suối róc rách, cầu đá và cầu gỗ, và vườn đá karesansui. Trong khi vẫn bảo tồn di sản cơ bản này, khu vườn cũng tiếp tục phát triển và kết hợp công nghệ hiện đại và văn hóa đương đại, chẳng hạn như thiết bị phun sương (mùa hè/mùa thu), đèn chiếu sáng ban đêm (mùa thu/mùa đông), sự hợp tác của các nghệ sĩ, thậm chí cả bản đồ chiếu và đèn laser.

Những người theo chủ nghĩa truyền thống, hãy yên tâm. Ngoài một chút sương mù nhân tạo, bạn vẫn có thể nhìn thấy khu vườn theo hình thức thông thường của nó vào ban ngày. Đối với những người bị hấp dẫn bởi sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, tôi khuyên bạn nên dành cả ngày lẫn đêm ở đó để chứng kiến sự biến đổi tuyệt đẹp mà khu vườn trải qua. Khu vườn cũng tổ chức các sự kiện ngoạn mục, chẳng hạn như việc thả trôi ba mươi nghìn cây mẫu đơn trên ao vào mùa xuân và hoa thược dược vào mùa thu.

Tôi cũng dừng chân ở Matsue, một thị trấn lâu đài cũ đẹp như tranh vẽ kết hợp các tòa nhà lịch sử với kiến trúc hiện đại sang trọng và bầu không khí giản dị, đời thường. Ở đó, tôi đã đến thăm Minamikan, một ryokan truyền thống được thành lập vào năm 1888, để ngắm khu vườn bán ẩn của nơi này, đứng thứ ba trong bảng xếp hạng các khu vườn Nhật Bản năm 2019 của Tạp chí Làm vườn Nhật Bản. Sự đơn giản hợp lý của khu vườn trong một không gian nhỏ gọn khiến nó càng trở nên ấn tượng hơn. Bạn cũng có thể chiêm ngưỡng quang cảnh ấn tượng của bãi cát trắng và những cây thông xanh, trên nền làn nước trong xanh của Hồ Shinji, từ phòng nghỉ hoặc nhà hàng trong vườn.

Một khu vườn dạo bộ tráng lệ khác mà tôi đã ghé thăm là ở Tamatsukuri Onsen, một khu nghỉ dưỡng suối nước nóng 1.300 năm tuổi nằm ngay bên ngoài trung tâm Matsue. Khu vườn rộng lớn, rộng 33.000 mét vuông này tạo thành phần trung tâm của Khách sạn Chorakuen của Yunosuke, một nhà trọ truyền thống của Nhật Bản được thành lập vào năm 1868, nơi có bồn tắm hỗn hợp ngoài trời lớn nhất Nhật Bản. Vẻ đẹp của khu vườn được thiết kế để chiêm ngưỡng cả từ gần, có thể là trong một chuyến đi dạo thư thái sau khi tắm, và từ một khoảng cách nhỏ, chẳng hạn như phòng khách, nhà hàng hoặc một trong nhiều phòng tắm của khách sạn. Còn gì yên bình hơn việc ngâm mình sâu trong làn nước suối nóng tự nhiên kết hợp với sự thanh bình của một khu vườn truyền thống của Nhật Bản?

Cuối cùng, chúng ta có hai khu vườn tâm linh ẩn giấu ở Masuda tại Ikoji và Manpukuji, những ngôi chùa Phật giáo được xây dựng vào cuối những năm 1300. Mặc dù tráng lệ, nhưng chỉ có một số ít người ở Nhật Bản biết đến chúng, và hầu như không ai ở bên ngoài đất nước biết đến chúng. Những khu vườn này được Sesshu Toyo, một họa sĩ mực, nhà thơ tài năng và nhà sư Phật giáo, ủy quyền xây dựng vào cuối những năm 1400.

Ẩn sau Ikoji là một khu vườn nhỏ gọn, giản dị tuyệt vời, được tô điểm bằng một cây anh đào rủ 470 năm tuổi. Nhìn ra từ ánh sáng mờ ảo của ngôi đền, khu vườn trải dài trước mắt bạn và những cây cao chót vót phía trên, thời gian dường như đứng yên. Trong khi đó, khu vườn tại Manpukuji, mặc dù có vẻ ngoài đơn giản và không được trang trí, nhưng lại có quy mô vũ trụ, tượng trưng cho chín ngọn núi và tám biển của vũ trụ Phật giáo. Ao nước, ngăn cách khu vườn với ngôi đền, tượng trưng cho sự phân chia giữa trời và đất.